Stórfyrirtækin okkar flytja úr landi.

Það stendur einhvernvegin allt á haus á okkar góða landi. Allir eru að tala um ný atvinnutækifæri, aukna fjárfestingu, helst erlenda og fyrirtæki er framleiða útflutningsvörur, sprotafyrirtæki og svona heldur upptalningin áfram.  Atvinnulausir eru 15.000 og dulið atvinnuleysi sjálfsagt 10.000 manns.

Á sama tíma eru stórfyrirtækin okkar og rósir í okkar hnappagati, að flytja úr landi. Hvers vegna:

• „ Óvissa og hentistefna stjórnavalda, Höfum nýtt okkur allt það fólk á Íslandi sem við getum fengið „ segir forstjóri Actavis,
• Gjaldeyrishöft,
• Skattprósenta á fyrirtæki hefur stöðugt verið að hækka ( verður 20% ). Skattar er fjármagn sem ekki verður notað tvisvar og er þá ekki til fjárfestinga og uppbyggingar nýrra starfa.
• Tekin hefur verið upp skattur á ( fjármagnstekjur ) vexti, í núverandi árferði og stöðu mikilla skulda fyrirtækja.

Atvinna er til, atvinnulausir eru til, hvað er að?.  Þeir atvinnulausu hafa ekki þá menntun eða færni sem markaðurinn þarf ?

Forystumenn stórfyrirtækjanna okkar tala enga tæpitungu um stöðu fyrirtækja sinn um hvað er að. Þeim verður ekki borið á brýn að þegja og fara. Ég er sannfærðum um að þeim finnst þessi staða ekki skemmtilega, en hvað eiga þeir að gera.

Það væri ósanngjarnt að ætla að ráðmenn, hafi ekki af þessu áhyggjur.  Úrlausnir virðast ekki í boði.  Þó er ljóst að núverandi skattastefna stjórnvalda, er helstefna fyrir atvinnulífið.

 

Segi já við Icesave

Þegar ég virði öll málsatvik, eins og þau eru mér kunn, sé ég ekki annað en við eigum að ganga frá Icesave málinu. Hér að neðan dreg ég saman nokkrar „ staðreyndir „ sem rökstuðning fyrir þessari skoðun minni.  Við þurfum að klára þetta mál og líta fram á veg. Við eigum að vera stolt af þeim stóra hópi fólks, sem komið hefur málinu í núverandi samningsstöðu, og út úr því klúðri sem málið hefur verið í.  Það þarf pólitískan kjark, fyrir alla flokka, að ganga frá þessu máli.

Fjárhæðir í spilinu:

Nú er álitið að samningsskuldbindingin geti numið um 47 milljörðum króna. Í Tryggingasjóði eru um 20 milljarðar. Verði þróunin á eignasafni Landsbankans áfram hagstæð, eins og verið hefur, mun þessi fjárhæð lækka enn frekar.

Miðað við þessar forsendur, er ljóst að núverandi samningsniðurstaða,  er allt önnur og mun hagstæðari en sú sem ríkisstjórnin gerði að lögum í árslok 2009. Þá var rætt um samning að fjárhæð tæpar 500 milljarðar króna.

Mun lægri vextir og vaxtaleysistímabil leiða til þess að ríkin deila með sér þeim kostnaði sem Ísland átti eitt að bera samkvæmt fyrri samningum.  Viðsemjendur okkar hafa fallið frá vaxtakröfum sem nema hátt í 200 milljörðum.  Einnig eru í nýja samkomulaginu endurgreiðslu- og skaðleysissamningar.

Vissulega er ákveðin áhætta í þessu máli, sem þó hefur ítarlega verið rædd og greind. Þróun gengis er einn af áhættuþáttunum.

Réttarfarsleg staða:

Við höfum í núverandi samkomulag ítrekað að okkur íslendingum beri ekki lagaleg skylda til að greiða þessa skuld Tryggingasjóðs. Langvarandi málaferli og átök, þar sem niðurstaðan er alltaf óviss, er ekki sérlega fýsilegur kostur.

Pólitísk lausn, eins og núverandi samkomulag er, er eina færa leiðin.

Pólitíkin:

Fyrir Sjálfstæðisflokkinn er það ekki auðvelt að klára þetta mál. Þar toga áhrifaöfl í flokknum í sitthvorn spottann.

Þingflokkurinn ákvað að gerast aðili að samninganefndinni. Ef hagstæðir samningar næðust, var ekki hægt um vik að hlaupa frá því samkomulagi. Stjórnarflokkarnir höfðu á þeim púnti, einfaldlega tryggt sér bandamenn.

Formaðurinn hefur skautaði  fimlega framhjá spurningu um samþykktum Landsfundar, segir nýja forsendur á borði.

Hann á einfaldlega þá einu leið að berjast fyrir málinu innan flokksins. Flokksmenn mega ekki gleyma frábærri frammistöðu þingamanna Sjálfstæðisflokksins á  Alþingi sumarið 2009 með gerð fyrirvara og andstöðu við þá fyrirliggjandi frumvarp.

Afstaða Sjálfstæðisflokksins hefur verið ábyrg, ekki aðeins flokkspólitísk, heldur horft til hagsmuna, viðskiptalífs og þjóðarinnar allrar.  Ég ítreka þá skoðun mína að klára málið, segi já.

Ríkisborgaréttur til sölu !

Auðmenn hafa sent allsherjarnefnd Alþingis beiðni um að fá flýtimeðferð á því að fá íslenskan ríkisborgararétt. Þessir aðilar vilja fjárfesta hér og almennt auðga okkar mannlíf.

Hvers vegna vilja þeir koma hingað til okkar.  Svarið er stefna okkar í umhverfismálum og afstaða okkar til stríðs, þ.e. hlutleysis stefna okkar. Að sjálfsögðu eðlilegt að spyrja um þetta í anda, „ how do you like Iceland „

Venjulegt fólk sem vill fá hér ríkisborgararétt, getur þurft að bíða í 7 ár þar til þessi réttur fæst.  Flýtimeðferð á sér hinsvegar fordæmi, og peningar tala sínu máli.

"Að sögn The Telegraph verða innleiddar sérstakar undanþágur fyrir s.k. „ofurfjárfestum" sem vilja flytja til Bretlands. Eftir því sem fjárfestarnir koma með meira fé inn í landið eiga þeir möguleika á hraðari afgreiðslu, og er miðað við nokkur þrep í lögunum. Stofni þeir breskan bankareikning með 5 milljóna punda inneign fá þeir þannig búseturétt eftir aðeins 3 ár.  Erlendir fjárfestar sem geyma yfir 10 milljónir punda í breskum bönkum fá búseturéttinn innan aðeins tveggja ára. Almennt þurfa menn 5 ár til að vinna sér inn réttinn til varanlegrar búsetu í Bretlandi."
( mbl. is )

Innlegg mitt í þessa umræðu er hinsvegar jákvætt, en ég set nokkur skilyrði:

• Hlutaðeigandi þurfa að búa út á landi, í að minnsta kosti 7 ár. Við þurfum að efla landsbyggðina og hér virðist vera leið til þess,
• Ég mæli með Seyðisfirði. Ég vil að þessir aðilar leggi þar peninga sína í atvinnuuppbyggingu, gerist t.d. fjárfestar í fyrirhugaðri kapalverksmiðju og fleira.
• Sé það fyrir mér að þessir aðilar gætu með þessum hætti, eignast góða bandamenn varðandi umsóknina, þar sem Seyðfirðingar eru. Áhugi þessara aðila á umhverfismálum og friði, passar líka vel við Seyðisfjörð.

Gef mér það að þetta sé heiðarlegt og gott fólk, enda hlýtur slík könnun að vera partur af umsóknarferlinu.  Tel að við þurfum síst á því að halda að flytja inn siðblinda business menn Einhver gæti sagt að við eigum fyrir nógu marga slíka.

 

Stjórnir fyrirtækja:

Stjórn í minni og meðalstóru fyrirtæki getur verið 1-5 einstaklingar. Stjórnin ræður framkvæmdastjóra og mótar stefnu og starfsemi fyrirtækisins.

Hefðbundið er að eigendur fyrirtækisins, þeir sem leggja í það fé, ráði stjórninni. Rökin eru þau að þeir eru að hætta sínum peningum og vilja velja með sér eða fyrir sig aðila sem þeir treysta.  Raunveruleikinn er einnig sá að eigendur verða að ábyrgjast með nafni sínu og eignum, skuldbindingar fyrirtækisins.  Bankinn lánar ekki öðruvísi, birgjar vilja tryggingar, eigendum er flækt í reksturinn með margvíslegum hætti.  Takmörkuð ábyrgð í anda laga um hlutafélög er ekki raunveruleiki viðskipta á Íslandi.

Stjórn, mönnuð samhentu og góðu fólki, er verðmæti, fyrir fyrirtækið og þá sem því stjórna.  Gildi þessa verður seint ofmetið og því ætti val á stjórnmönnum fyrirtækis að vera miklu vandaðri ákvörðun en hún venjulega er. Það að „ reka „ virka stjórn, er hinsvegar mikil vinna, sem að mínu viti borgar sig. Til að stjórnin sé raunverulega virk, þarf hún að vera vel upplýst um málefni fyrirtækisins, ekki aðeins 2-3 á ári, heldur þarf hún að vera vel að sér í daglegum rekstri. Þetta kostar mikla vinnu fyrir framkvæmdastjórn, en margborgað sig, í vandaðri ákvarðanatöku.

Inn í þessa umræðu kemur fjöldi kvenna í stjórnum. Almennt segi ég það á að vera jafnvægi kynja í  stjórnum. Sama má segja um aldur og menntun.  Góð regla og sjálfsögð og sækir rök í lífið sjálft. Eitt af hlutverkum góðra stjórna, er jarðsamband, og skilningur á umhverfi fyrirtækisins og breytingum í því. Samband sem rofnaði.

Þegar horft er til baka virðast stjórnir almennt hafa verið of veikar, verið handbendi framkvæmdastjórnarinnar.  Framkvæmdastjórnir hafa í krafti þekkingar og valds, stýrt stjórnum, og þær látið stýra sér.  Síðast liðin áratugur virðist vera talandi dæmi um þetta, sérstaklega í hinum stærri fyrirtækjum.

Ég tel að við eigum að snúa af þessari braut. Stjórnir eiga að vera virkar og taka til sína það vald sem þeim var og er ætlað.  Ég er sannfærðum um að þetta mun bæta gæði ákvarðatöku og rekstur fyrirtækja.  Við þurfum að vera á jörðinni ekki í skýjunum.

Ríkið - samrekstur þjóðarinnar.

Afstaða okkar til ríkisins og ríkisrekstrar skiptir máli. Hvar stöndum við í afstöðu okkar til þessa samrekstrar. Þessi afstaða er grundvöllur stjórnmálaskoðana, en hvað sem líður hugsjónum tala tölur og reynsla sínu máli, þessi útgjöld eru stöðugt að aukast. Hvað mynd blasir þá við:

• Hlutur ríkisins í vergri landsframleiðslu hefur farið sívaxandi ( í eins og hálfa öld )
• Krafa á stjórnmálamenn um sameiginleg útgjöld hefur verið endalaus, en kjósendum finnst samt þeir ekki fá þá þjónustu, sem þeir vilja,
• Stjórnmálamenn standa frammi fyrir þeim kosti, að þurfa að fá meiri þjónustu fyrir sömu peninga, eða jafnvel fyrir minni peninga,
• Öllum á Íslandi varð það ljóst í hruninu, að ríkið er sú stofnun, sem leitað er til til þrautavara, nokkuð svipað og seðlabanki fyrir fjármálakerfið,

Hlutur Íslands 2008 var 55,2%

Ríkið og rekstur þess skiptir okkur öll máli og hefur margháttuð áhrif á líf okkar. Rannsóknir sýna að góður ríkisrekstur er jafn mikilvægur  og menntun, tekjur og heilbrigðisþjónusta, sem reyndar er allt háð ríkinu.

Fyrir viðskipalífið getur ríkið og rekstur þess skipt sköpum. Ef ríkið er 50% af hagkerfinu, geta allar breytingar á rekstri ríkisins, haft veigamikil áhrif á afkomu einkageirans.

Spurningin um einkavæðingu hefur fengið á baukinn. Almenningur hlýtur að horfa þannig á að brunaliðið - ríkið hafi verið kallað á vettvang þegar einkaaðilar komust í þrot. Sú spilling sem kom í ljós,  og hafði faldið sig í reykfylltum herbergjum, sé ekki betri en fyrirgreiðslu pólitíkin sem einkavæðingin leysti af hólmi.

Hvert liggur þá leiðin til að bæta ríkisreksturinn:

• Liggur leiðin í nánari samvinnu borgaranna og stjórnsýslu ríkisins, sérstaklega á sviði upplýsingaöflun á r og undirbúnings ákvarðana og lagasetningar,
• Liggur leið hagræðingarinnar í meiri, einkarekstri - einkavæðingu. En þar takast á tveir heimar, sjónsýslunnar ( bueracraty ) og fyrirtækjamenningar ( corporate culture )
• Liggur leiðin í ríkjabandalögum og samrekstri þeirra á almennaþjónustu, t.d. vörnum, löggæslu, heilbrigðisþjónustu. Er þetta m.a. rök fyrir aðild okkar að ESB, eða erum við alltaf að sjá betur framaní veikleika þessara stóru eininga.

Hvað sem okkur finnst um þetta allt er afstaða okkar til ríkisins og ríkisrekstrar ein af grundavallarspurningum stjórnmálanna. Spurning sem hefur þrengt sér inn í umræðuna og rökræður okkar um framtíð okkar sem þjóðar.

Hvað er gjörhygli.

Var að læra um þetta hugtak. Gjörhygli ( mindfullness ) er að æfa sig í að verða betur meðvitaður um núið. Ekki að dvelja í fortíðinni eða gleyma sér í framtíðar pælingum. Þó þetta hugtak eigi sér uppruna í heimspeki Austurlanda, er engin þörf á trúarlegum þætti í gjörhygli.

Gjörhygli er hægt að ná í gegnum hugleiðslu, en má líka æfa í daglegu lífi.  Gjörhygli snýst ekki um eitthvað kæruleysi,  lifa aðeins fyrir daginn, og gefa frat í fortíð og framtíð. Það snýst frekar um að vera ekki alltaf að velta sér upp úr mistökum fortíðarinnar, láta það brjóta sig niður, eða af því að eitthvað mistókst muni það gerast aftur, það sé því engin framtíð.

Með því að kyrra hugann, víkja burtu neikvæðum hugsunum fortíðar og framtíðar, náum við að einbeita okkur í núinu, vera sterkari í því sem við erum að gera einmitt þá.

Nú er þetta leikmanns lýsing á fræðilegu hugtaki. Vek á þessu athygli vegna þess að við erum alltaf, hvert með sínum hætti, að berjast við okkur sjálf. Við erum daglega að gíma við okkar vandamál, suma dag allt að því óleysanleg mál.

Ef við eignumst ný og betri vopn til að hjálpa okkur í þessar baráttu erum við ríkari og færari að takast á við nýjan dag.

 

Það hlustar enginn á mig !!

Við könnumst öll við það að í umræðum koma fram ólíkar skoðanir. Á fjölmennum fundum geta þessar skoðanir skipt tugum og hundruðum. Mikill vandi er að samræma þessar skoðanir og fá fram eitthvað sem kalla má vilja hópsins.  Góð fundarstjórn snýst um þetta, að fundurinn endi með einhverjum sem kalla má skoðun eða vilji fundarins.

Góð fundarstjórn er því mjög mikilvæg list og ekki á allra færi. Takist vel til fá fundarmenn það á tilfinninguna að eitthvað hafi komið út úr fundinum, tillaga eða álit og þeir eigi sinna þátt í því. Fundurinn hafi ekki aðeins verið eitthvað blaður.

Mjög of heyrist sagt það hlustar enginn á mig eða mínar tillögur. Veltum þessu aðeins fyrir okkur:

• Tjáningarfrelsi felst í því að geta sagt skoðun sína. Þetta eru grundvallar réttindi, réttindi sem ekki allir hafa,
• Ég get staðið upp á fundum og sagt mína skoðun. Ég get skrifað, ég get staðið á kassa á Lækjartorgi og predikað það sem ég vil. Það að vera heyrður er grundvallaratriðið,
• Tekur einhver mark á mér? Ferð það ekki eftir því hvað þú hefur að segja. Hafirðu eitthvað að segja getur þú verið viss um að margir hlusta.

Smá saga um þetta efni. Ungur íslenskur háskólanámsmaður í Chile, mætti á fund í skólanum sínum, en ræðumaður á þeim fundi var Fiedel Castro forseti Kúbu. Í lok ræðu Castro voru almennar fyrirspurnir. Þessi ungi maður stóð upp og spurði Castro ýmissa hugmyndafræðilegra spurninga. Þegar honum fannst hann ekki svara nákvæmlega spurði hann aftur. Úr þessu varð hins líflegasti debatt.  Þessi umræða rataði á síður heimsblaðanna. Castro fannst þetta svo skemmtilegt að hann bauð unga manninum í heimsókn til Kúbu.

Enginn sem tjáir sig, getur gert þá kröfu að eftir hans tillögum sé farið. Það að ráðmenn heyri hans skoðun, mögulega rökræði hana, er leið lýðræðisins. Enginn  sem tjáir sig, á þess vegna að segja , það hlustar enginn á mig, það getur verið að þú hafir miklu meiri áhrif en þú heldur !

Orð eru beitt vopn:

Þeir sem lífsreyndari eru vita að orð eru beitt vopn. Vanhugsuð orð sem t.d. voru sögð við mann í æsku sitja þarna eins og sár, deilur í hjónaböndum eða samböndum valda skaða sem erfitt er að bæta. Oft er þetta gert í reiði, vanhugsað, og mögulega ekki meint, en orðin standa þarna.

Hvers vegna fara þá margir svona óvarlega með orð og skoðanir sínar á mönnum og málefnum.  Allir sem eru í opinberu starfi, eiga að hafa þykkan skráp er sagt og þess vegna get ég látið svona.  Já vonandi en ég held að þessar opinberu persónur séu nú bara menn eins og við hin, með tilfinningar, fjölskyldu sem ekki hefur þykkan skráp, hvað vitum við.

Í samskiptum manna eru orð myndbirting þess sem  þeir hugsa. Í mínum daglegu samskiptum og lífi er ég alltaf að fá einhver skilaboð um mig og mína hegðan.  Ef ég heyri aldrei annað en skammir, er ég niður brotinn, og það sem verra er ég fæ aldrei skilaboð um það hvað ég ætti að gera öðruvísi. 

Vöndum það sem við segjum, því orð geta meitt ekki síður enn líkamlega barsmíðar.  Vöndum það sem við segjum, því ýmsir geta heyrt það sem við segjum, og misskilið það, eins og blessuð börnin.

Svo margir eru reiðir, og þurfa að losna við þessa reiði. 

10 - leiðir,  í reiðistjórnun:

1. Taktu þér tíma, að telja upp á 10 sefar reiðina,

2. Skapaður þér rými, hættu að rífast, þar til reiðin sefast,

3. Þegar þú róast, sýndu þá reiði þína, en á uppbyggilegan hátt,

4. Hreyfðu þig, góð ganga, hlaup róar þig,

5. Hugsaður þig vel um, áður enn þú segir nokkuð við þann sem þú ert reiður útí, skrifaður hjá þér það sem þú vilt segja,

6. Finndu lausn á vandamálinu, sem kom deilum á stað. Reyndu að vinna með þeim sem þú ert reiður,

7. Notaðu ég þegar þú lýsir vandamálinu, í stað þess að ásaka hinn aðilann,

8. Reyndu að fyrirgefa, þeim sem þú reiðist, það hjálpar báðum.

9. Notaður húmor til að losa spennu, milli aðila.

10. Æfðu þig í slökun.

Kolbrún Halldórsdóttir forseti BÍL

Í mjög skemmtilegu spjalli við Jón Orm Halldórsson og Ævar Kjartansson á RUV, lýsti Kolbrún hugsjónum sínum. Ég er alltaf skotinn í konum með hugsjónir.

Hún ræddi um sjálfbæra þróun, hlutverk skapandi greina, listaháskólann og þær breytingar á samfélaginu, sem hún telur  sig skynja.

Hún sagðist sjá eftir kreppuna þörf fólks til að fara út í garð og róta í moldinni.  Ná jarðtengingu. Neysla sé að breytast, lífræn ræktun að koma til, og meiri áhugi fyrir bættri heilsu og lífsgæðum.

Hagvöxtur  t.d. 1,5% er nóg sagði Kolbrún,  reyndar segi ég mjög afstætt og persónubundið , hversu mikið er nóg.

Endurhugsa þarf viðmið, peningar hafa verið eina viðmiðið og mælikvarði á gildi lífsins.

Við höfum byggt á ódýrum vörum frá Asíu. Við verðum að greiða raunkostnað vara í framtíðinni og ekki að hagnast á vanmætti og eymd annarra. Lífskjör í heiminum eru að jafnast,  en   lúxus vesturlanda, og sú staðreynd að ef allir eiga að hafa það eins gott og við, duga þekktar auðlindir hvergi til.

Stressið að drepa okkur. Nýja Ísland að verða til með breyttri umræðu.  Listamenn og listin á að horfast í augu við raunveruleikann. Umhverfið í dag er hagstætt fyrir listir, og áhugi að aukast. Listin er leitin að sannleika, ástríða, fólkið leitar í listina.

Það þarf að hægja á lífinu og opna huganna fyrir nýjum gildum og gildismati, forgangsraða. Gangvirki lífsins, sagan, menningin, líming þjóðfélagsins.

Kolbrúna vill auka fólki bjartsýni.

Kolbrún verður að virða viljann fyrir verkið varðandi þessa endursögn mína, ef hún þá les þetta.

Ég get verið svo sammála mörgu sem hún sagði og hún flutti mál sitt afar vel og af innlifun.  Henni tókst sannarlega að gera mig bjartsýnni.

Skjótar ákvarðanir.

Á útrásartímanum voru menn að leita skýringa á snilld okkar í viðskiptum. Íslenska módelinu. Eitt af því sem þótti einkenna snilli okkar var, skjótar ákvarðanir.

Þegar horft er til baka voru margar af þessu skjótu ákvörðunum, vondar ákvarðanir. Örugglega voru þessum tíma teknar langtum fleiri vondar ákvarðanir en góðar.

Ef skjótar ákvarðanir þýðir illa undirbúnar ákvarðanir er flýtirinn að sjálfsögðu af hinu illa. Mér kemur í hug eitt af elstu trikkum sölumennskunnar.  Láttu kaupandann fá það á tilfinninguna að hann sé að missa af einhverju, þú verður að kaupa strax, annars missirðu, af díl aldarinnar. Það eru allir að kaupa það sem ég hef að selja, ætlar þú ekki að vera með, eða viltu missa af dílnum.  Þú verður að bregðast við núna.

Í rekstrarfræðum fyrirtækja eru hillumetrar af bókum um ákvarðanatöku. Í viðskiptanámi er mikið talað um ákvarðanatöku og kennd aðferðafræði til að taka upplýstar og vandaðar ákvarðanir.  Það hefur komið mér mjög á óvart, hvað lítið af þessari miklu þekkingu er raunveruleg nýtt.  Hvers vegna ?  Algeng skýring tímaskortur, óþjált í notkun.

Ég leyfa mér hinsvegar að halda eftirfarandi fram:

• Það koma alltaf önnur tækifæri, þú missir aldrei af neinu,
• Takir þú tíma í ákvarðanir og notir hann vel, muntu missa af einhverjum dílum, en þeir sem þú gerir eru traustir og þú ert sáttur við þá,
• Ákvarðanir um veigamikla hluti geta og eiga að taka tíma. Að þær taki nokkur ár, á að vera eðlilegt,
• Góður undirbúningur gerir það að verkum ákvarðanir taka sig í rauninni sjálfar.

Næst þegar einhver vill að þú takir skjótar ákvarðanir, hugsar þú,  hvað lærði ég af 2007.