Skuldavandi ríkja og einkavæðing.

Á s.l. áratug fór mikil neinkavæðingaralda yfir Evrópu og heiminn.  Nú kemur þessi leið aftur upp á borðið í tenglum við skuldavanda einstakra ríkja.  Geta ríki í vanda einfaldlega selt eignir og ríkisfyrirtæki og greitt skuldir sínar. Allavega hefur þetta verið rætt við Grikki.
Hvert er þá verðmæti þessara fyrirtækja og hvernig á að meta þau. Almenn formúla er að verðmæti fyrirtæksis, er núvirt framtíðar tekjustreymi fyrirtæksins. Þannig að við sölu ríkisfyrirtækis glatar ríkið framtíðar tekjum, sem hefði verið hægt að nota til greiðslu skulda.  Einkavæðing er því að ríkið fær framtíðar arðinn ( söluverðið )  greiddan strax og í einu lagi.  Ef við tækjum dæmi hér hjá okkur, og segðum að við seldum - einkavæddum Landsvirkjun  gæti ríkið lækkað skuldir sínar strax að lágmarki um 500 milljarða.
Við einkavæðingu getur margt gerst. Kaupandi gæti hafa ofmetið tekjustreymið og notað of lága vexti við núvirðingu.  Hann gæti því hafað ofreiknað kaupverðið, gott fyrir ríkið eða hvað, meira til greiðslu skulda.  Þetta er í stöðunni í dag harla ólíklegt, því markaðsaðstæður eru óhagstæðar og ríki, eins og t.d. Grikkland er þvingað til að selja. Mesta líkur eru að í dag fáist ekki raunvirði fyrir eignirnar.
Einkavæðing gæti líka hafa aðra þýðingu. Ríkið erað reka fyrirtækið illa, kaupandi kemur með nýja stjórnendur og reksturinn batnar, til hagsbóta fyrir alla, líka ríkið. Þessi rök vel þekkt hér á landi.
ESB hefur stutt harða línu gagnvart ýmsum afríkuríkjum, þegar lánadrottnar þeirra hafa verið að rukka þau og krefjast auðlinda þeirra. Það er því líklegt að ESB hafi sömu stefnu heimafyrir.
Þjóðríki í þroti, verður því að sýna vilja sinn til að greiða skuldir sínar. Sala eigna er þar á meðal hluti aðgerða. Íslensk heimili þekkja þessar leikreglur í samskiptum sínum við okkar banka.
Það er í tísku að tala illa um alla sem lána peninga eða vinna á fjármálamarkaði. Það vill gleymast að í jöfnunni þarf að vera lántakandi og sparnaður. Góður lántakandi þarf að vera fyrir hendi svo hægt sé að greiða eðlilega vexti á sparnaðinn. Nú þegar þjóðríkin eru ekki lengur traustur lántakandi, þurfa bankamenn að fara að læra lexíurnar sínar að nýju.