Reynsla hinna eldri - samningur kynslóðanna

Þeir sem lifað hafa langa ævi, hafa aflað sér mikillar reynslu. Þessi reynsla hefur í sumum tilfellum verið dýru verði keypt.  Eldra fólk hugar því oft, ef ég miðla  nú þessari reynslu minni til hinna yngri, gætu þau mögulega forðast þær vilpur sem ég hef lent í.  Hinir eldri vita að sagan hefur tilhneyingu til að endurtaka sig.

Hinir yngri sjá nú ekki mikið púður í reynslu hinna eldri, hvað er hægt að gera með eitthvað sem gerðist í fornöld.  Nú eru nýir tímar, tíminn líður hratt, gamla gengið hugsar hægar, þarf að skoða alla hluti, passar ekki nútímanum.

Það sem ekki má gleymast er að kynslóðirnar þurfa að geta lifað saman og borið virðingu fyrir aldri og reynslu hvers aldursskeiðs.  Ég kalla þetta hinn óformlega samning kynslóðanna.

Þessi samningur verður að vissu leyti að skrifast í sandinn, hann þarf að breytast, með breyttu þjóðfélagi.  Við verðum hinsvegar að tala um þetta, ekki að festast hver í sínu horni.  Vil rifja hér upp nokkur dæmi um tímamót í þessum samskiptum:

• 1. Þegar tölvur hófu innreið sína í líf okkar, var það ungafólkið sem tók upp þessa nýju tækni og nýtti sér hana. Skyndilega hafði ungt fólk öðlast geypilegt forskot á eldri kynslóðina, sem var miklu lengur að tileinka sér þessa tækni, sumir hafa reyndar aldrei gert það. Yngri kynslóðin hafði allt í einu öðlast stöðu gagnvart þeim eldri,
• 2. Við höfum nú lifað tvo áratugi ungdómsdýrkunar. Hvað gerðist er efni í lengri pistil. Peningaöflin, neysluhyggjan hefur séð sér hag í að viðhalda þessari stöðu. Annað lóð á vogaskál ungdómsins,
• 3. Mennt er máttur. Betri menntun og aukin fjöldi menntafólk, spilar á öllum tímum hinum ungu í haginn. Þrátt fyrir aukna símenntun er það mín tilfinning að hér hallist á merinni,
• 4. Einkavæddu bankarnir frá 2003, köstuð fyrir róða öllum gömlum gildum bankastarfsemi. Bankastarfsmenn eldir en 40 ára voru sendir heim, þeirra var ekki þörf, nýir tímar unga og fallega fólksins með áhættusækni að leiðarljósi var runnir upp. Hvernig fór?

Reynsla fullorðna fólksins er ekki eitthvað sem auðvelt er að skýra. Hún er samt límingin í þjóðfélaginu,  grunnurinn. Þegar hipparnir voru búnir að fríka út, hvert fóru þeir, þeir fóru heim, til pabba og mömmu.

Samningur kynslóðanna felst í jafnvægi, að nota það besta úr báðum heimum. Þeir eldri eiga ekki að sitja ofaná þeim yngri, kraftur æskunnar þarf að fá að njóta sín. Þeir yngri verða að sýna þeim eldri virðingu. Þeir yngri verða einnig að losa sig við þá hugsun að enginn sé morgundagurinn. Að keyra sig áfram í sífelldu kapphlaupi og stressi. Unga fólkið þarf að skilja að sá sem keyrir það áfram er sjálfsköpuð pressa, sakammtíma hugsun og svo hagsmunaiðnaður, sem byggir tilveru sína á því að allt þurfi að gerast í gær.  Iðnaður sem m.a. hefur tekið sálfræðina í sína þjónustu.

Samningurinn felst í því að við svörum saman spurningunni, hvað eru lífsgæði, og hvernig samfélag viljum við byggja upp. Ég segi við getum ekki haldið áfram á sömu braut og verið hefur.  Nýtum reynslu hinna eldri og kraft og eldmóð þeirra yngri til jákvæðra breytinga.

Athugasemdir

[Sigurður Þorsteinsson, 19.3.2011 kl. 17:28]

Mikilvægt mál. Hér áður fyrr voru sérstök öldungaráð. Ekki af ástæðulausu. Mjög mörg af árangursríkum fyrirtækjum leitast við að hafa innan sinna raða blöndu af ungu fólki og reynsluboltum. Þetta saman fer oft vel. Það takmarkar alvarleg mistök. Útrásin mótast af of ungu liði og síðan siðblindunni. Þetta tvennt fer illa saman. Margir sérfræðingar annarra landa gagnrýndu okkur harðlega fyrir kunnáttu og reynsluleysi, hvað varðar fjármálaheiminn. Hins vegar er nú sór hópur sem hefur skólast og það er mikilvægt til framtíðar.

[Kolbrún Stefánsdóttir, 20.3.2011 kl. 12:23]

Ég verð nú að kommenta á þennan fína pistil. Ég tilheyri þessum reynsluboltum og er alveg sammála því að reynslan er límið í samfélaginu. Reynslan er menntun sem ekki er hægt að læra af bókum þó hægt sé að miðla henni t.d. með námskeiðum eða þessháttar, eitthvað óskýranlegt.

Svo eru önnur gildi sem eldri kynslóðin hefur tileinkað sér með upplifun sinni á langri leið umfram þá yngri og það er mikilvægi heiðarleika og áreiðanleika í atvinnulífinu.

Í Asíu er virðingin sífellt meiri eftir því sem fólk eldist og má sjá það á þeim sem sitja á þingum og í stjórnsýslunni hjá þeim.  kveðja Kolla

[Jón Atli Kristjánsson, 20.3.2011 kl. 13:50]

Takk fyrir þessar athugasemdir Siggi og Kolbrún. Ég tek eftir að við erum öll í sama bransa ! Ég hef mikið verið að hugsa um þessi mál og velti því fyrir mér hvernig á að þróa það áfram, næstu skref?  Þarf þetta að þróast og þroskast, eða er einhver augljós leið í málinu?

[Kolbrún Stefánsdóttir, 21.3.2011 kl. 09:44]

Sæll aftur Jón. Það er ljóst að það þarf hugarfarsbreytingu í þjóðfélaginu og þar þarf þessi hugsun að komast að. Það er fráleitt að keyra þjóðfélagið á skólabókanámi og tölvuleikjaumhverfi þó það geti verið gaman um stund, eins og var frá 2004-8. Það endaði ekki vel og ég held persónulega að þar hafi þeir sem eldri eru dottið í æskudýrkun og haldið að allt þyrfti að gerast svo hratt og smart. Unga menntaða og fallega fólkið tók yfir en meðan engin er reynslan er það eins og fallegur pakki. Innihaldið kemur svo bara í ljós seinna en ábyrgðin er okkar sem eldri eru. Spurning hvernig við breytum því eða þeir sem hafa völd og ábyrgð í dag. Kveðja Kolla.