Fyrirhugað valdarán forsetans ?

Fréttir berast utanúr heimi um að fólkið reki, einræðisherra og harðstjóra af höndum sér, bylgja lýðræðis fer sem dæmi um arabaheiminn.

Ísland er gamalt og gróið lýðræðisríki og státar af elsta þjóðþingi í heimi. Staða þessa þjóðþings er samt þannig að, einungis um 10% fólks í landinu, treystir þinginu, og nú hefur forsetinn, niðurlægt ákvörðun meirihluta þingsins, með því að hafna að skrifa undir samþykkt lög þess.

Rök forsetans fyrir þessari ákvörðun eru ein og sér mjög áhugaverð og mögulega stefnumótandi fyrir lýðræðisþróun í landinu.

Það sem kann að vera að gerast á Íslandi er að lýðurinn er ekki að sópa burt spilltum forseta, og þingi, eins og í arabaheiminum,  heldur er kjörin forseti að hugsa um að sópa burt „ ónýtu þingi „

Hver er ástæðan fyrir því að slíkar hugleiðingar eru settar fram.  Rifjum upp hvað forsetinn hefur sagt á undanförnum dögum. Úr yfirlýsingu forseta Íslands.

„ Í stjórnskipun Íslands fer Alþingi með löggjafarvaldið nema þjóðin hafi fyrir tilstuðlan forseta fengið mál í sínar hendur. Þá fara Alþingi og þjóðin saman með löggjafarvaldið og er ákvörðun þjóðarinnar endanleg. Í þessum efnum er stjórnarskrá lýðveldisins skýr..

Varðandi samningana að öðru leyti skulu ítrekuð þau sjónarmið sem forseti setti fram í yfirlýsingu hér á Bessastöðum 5. janúar 2010 og í yfirlýsingu 2. september 2009.

Þegar meta skal hvort forseti staðfesti sem lög hið nýja frumvarp um Icesave er grundvallaratriði að horfa til þess að Alþingi og þjóðin hafa saman farið með löggjafarvaldið í þessu máli. Það Alþingi sem 16. febrúar afgreiddi málið er eins skipað og áður; þjóðin hefur ekki endurnýjað umboð þess í almennum kosningum.

Annar löggjafi málsins, Alþingi, er hinn sami og spurningin er því hvort sá löggjafi eigi einn að ljúka málinu án aðkomu hins löggjafans, þjóðarinnar, sem áður réði lokaniðurstöðu."

Það er upphaf og endir þessa texta sem vekur sérstaka athygli.  Það að þing og þjóð fari saman með löggjafavaldið. Þjóðin öðlist þessa stöðu fyrir tilstuðlan forsetans.

Það alþingi sem nú situr, hefur ekki fengið endurnýjað umboð, „ ég hyggst bæta úr áður enn langt um líður, með því að nota þingsrofsrétt forsetans „

24. grein stjórnarskrárinnar. Forseti lýðveldisins getur rofið Alþingi, og skal þá stofnað til nýrra kosninga, áður en 45 dagar eru liðnir frá því er gert var kunnugt um þingrofið, enda komi Alþingi saman eigi síðar en tíu vikum eftir að það var rofið. Alþingismenn skulu halda umboði sínu til kjördags.

Forsetinn okkar hefur sýnt það við ýmis tækifæri að hann ætlar að setja sitt mark á forsetaembættið.  Hann ætlar að vera hreyfiafl á Íslandi, ekki puntudúkka á Bessastöðum, til nota á hátíðarstundum.  Hann er sjálfur fræðimaður á sviði stjórnskipunar.  Hann hefur markvisst byggt upp stöðu þjóðarleiðtoga og manns sem fjölmiðlar heimsins ræða við, af virðingu.  Hann er skákmaður stjórnmálanna sem hugsar vandlega um hvern leik og einmitt þess vegna verða þessar hugleiðingar mínar til.

 

Athugasemdir

[Sigurður Þorsteinsson, 26.2.2011 kl. 17:55]

Snilldarinnlegg. Þegar forsetinn veit að þjoðin stendur ekki á bak við þessa ríkisstjórn, af hverju gæti hann þá ekki rofið þing og látið kjósa. Jafnframt er eðlilegt að þjoðaratkvæðagreiðsum, og rétti Forsetans séu sett takmörk og reglur. Reynslan hefur sýnt að ástæða er til að hafa einhvern varnagla til staðar, eins og nú er.