Þjóðarvitund okkar er áratugum á eftir nágrannaþjóðum okkar.

Það liggur fyrir mikil þekking og greiningarvinna um stöðu okkar þjóðar, eftir hrunið. Það læðist að manni sú hugsun, hvers vegna var ekkert af þessu upp á borði fyrir hrun. Nýtt innlegg í þessa umræðu er vinna Bjarna Snæbjörns Jónssonar hjá Capacent.  Þar segir Bjarni m.a. um ríkjandi gildi:

• Við erum óttaslegin - hvað verður um okkur,
• Við treystum ekki forystuöflum í þjóðfélaginu til þess að taka ábyrgð eða taka ákvarðanir byggðar á heilindum,
• Ótti og fjandskapur hefur áhrif á líf okkar og við áttum okkur ekki á því hvert þjóðfélagið stefnir,
• Efnisleg gæði skipta enn miklum máli í lífi okkar. Samt göngum við ekki nógu vel um auðlindir og okkur skortir atvinnutækifæri.

Þessi gildi setja okkur í neðstu þrep, ákveðins greiningastiga sem Bjarni notar.  Bjarni segir jafnfram. Ég dreg þá ályktun af þessari rannsókn að við virkum ekki eins og þjóð í eiginlegum skilningi, heldur frekar eins og stór ættbálkur.  Gildi okkar sem einstaklinga líti vel út, en samfélagslega erum við annarsstaðar en við viljum vera.  Hvers vegna er þetta, það hefur með sameiginlega hugsun okkar að gera.

Aðrar mjög merkilegar niðurstöður Bjarna, ekki endilega tengdar hruninu:

• Þau gildi sem að ofan eru nefnd, leysum við með auknum hagvexti og vinnu á næstu árum,
• Við íslendingar byggjum hinsvegar ekki á hugarfarslega sterkum grunni, ef við berum okkur saman við nágrannþjóðir. Við erum ung þjóð og eigum eftir að taka út mikinn þroska sem þjóð. Nágrannaþjóðir okkar hafa, hér árhundraða forskot á okkur,
• Mælingar og samanburður t.d. við Dani og Svía, sýna að þjóðarvitund okkar er ekki á sama stigi og þeirra. Við eigum mikla vinnu fyrir höndum að jafna þennan mun.

Við fáum vonandi leiðsögn um hvernig það megi gerast.